Η διάρκεια ζωής του τελειώνει πάντα εκτός εγγύησης αυτοκινήτου. Ποιο είναι το κόστος αντικατάστασης του; Γίνεται να ανέβει κατηγορία Euro ένα μοντέλο με αλλαγή καταλύτη;
Ο καταλύτης αποτελεί μέρος του συστήματος εξάτμισης και έχει ως μοναδικό σκοπό μέσω χημικής αντίδρασης ( οξείδωσης ), να μετατρέψει τα βλαβερά για τον ανθρώπινο οργανισμό αέρια, σε ασφαλή. Αυτά είναι γνωστά, αυτό που δεν είναι εξίσου γνωστό είναι πώς να αναγνωρίσετε έναν ελαττωματικό καταλύτη αλλά και το κόστος αντικατάστασης του.
Σημάδια που φωνάζουν… πρόβλημα
Ο καταλύτης μπορεί να βοηθά στην προστασία του περιβάλλοντος, όμως όταν είναι ελαττωματικός, συμβαίνει το αντίθετο και οι τιμές των καυσαερίων αυξάνονται. Μπορεί ο οδηγός να μην είναι σε θέση να καταγράφει τις αυξημένες εκπομπές, όμως υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:
Κροτάλισμα κινητήρα με σταθερό θόρυβο
Ασυνήθιστη μυρωδιά καυσαερίων
Μειωμένη απόδοση και λάθος λειτουργία μετά από μία συγκεκριμένη ταχύτητα
Λαμπάκι μηχανής στο ταμπλό
Ο καταλύτης επειδή βρίσκεται στο κάτω μέρος του αυτοκινήτου μπορεί να δεχθεί χτυπήματα εάν οδηγείται σε ανισόπεδα εδάφη ή καβαλάτε συνεχώς πεζοδρόμια. Η κυρία αιτία όμως κακής λειτουργίας του είναι οι σύντομες διαδρομές που δεν του επιτρέπουν να ανεβάσει την απαιτούμενη θερμοκρασία και να πραγματοποιήσει τις χημικές αντιδράσεις του.
Κόστος επισκευής
Δεδομένου ότι ένας καταλυτικός μετατροπέας δεν μπορεί να επισκευαστεί, η αντικατάσταση είναι μονόδρομος όταν παρατηρηθεί σοβαρό ελάττωμα στην λειτουργία του. Το κόστος κυμαίνεται από 250 έως 1000 ευρώ. Λόγω του διαφορετικού σχεδιασμού, η διάρκεια της αντικατάστασης ποικίλλει ανάλογα με το μοντέλο του οχήματος. Ο μέσος χρόνος εργασίας είναι από μία έως 2,5 ώρες.
Ποιος εφηύρε τον καταλύτη;
Γύρω στο 1950, ο Γάλλος μηχανικός Eugene Houdry ανέπτυξε μια συσκευή που θα μπορούσε να εγκατασταθεί στην εξάτμιση και να μειώσει τα τοξικά συστατικά στο ελάχιστο. Το 1956 έλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και εγένετο ο καταλύτης. Ο συγκεκριμένος πρώτος καταλυτικός μετατροπέας ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, καθώς ο δεν δούλευε με τη βενζίνη που ήταν κοινή εκείνη την εποχή. Μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το Auto-Nation USA δεν μπορούσε πλέον να αγνοήσει τις επιβλαβείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις των καυσαερίων και πρώτη εισήγαγε αμόλυβδα καύσιμα, που ήταν βενζίνη χωρίς μόλυβδο, και στη συνέχεια τον καταλυτικό μετατροπέα. Από τα μέσα του 1984 ήταν διαθέσιμα τα πρώτα αυτοκίνητα με καταλυτικούς μετατροπείς.
Ο αισθητήρας λάμδα είναι υπεύθυνος για να μετρά την αναλογία οξυγόνου στα καυσαέρια, το οποίο αποτρέπει την μείωση των τοξικών οξειδίων του αζώτου. Για αυτό το λόγο το μείγμα καυσίμου – αέρα πρέπει να ταιριάζει ακριβώς στα 14.7 γρ. αέρα ανά γραμμάριο βενζίνης. Αυτή η ακρίβεια δεν μπορούσε να επιτευχθεί με τα καρμπυρατέρ ή τα συστήματα μηχανικής έγχυσης που είχαν χρησιμοποιηθεί μέχρι τότε, επομένως απαιτήθηκαν ηλεκτρονικά ελεγχόμενα συστήματα έγχυσης. Μέχρι να τεθεί σε ισχύ το πρότυπο εκπομπών Euro 1 τον Ιανουάριο του 1993, ήταν επίσης δυνατό να χρησιμοποιηθούν μη ρυθμιζόμενοι καταλύτες, οι λεγόμενοι U-Kats, οι οποίοι θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τον εκσυγχρονισμό παλαιότερων οχημάτων προκειμένου να εξοικονομηθούν φόροι οχημάτων. Ωστόσο, αυτά τα μοντέλα έχουν πλέον ταξινομηθεί ως ακατάλληλα λόγω ρύπων και πληρώνουν περισσότερα τέλη. Είναι δυνατή βέβαια η αναβάθμιση σε παραπάνω Euro με την τοποθέτηση ενός καλύτερου καταλύτη.
Οι τελευταίες τεχνολογίες και ο καταλυτικός μετατροπέας αποθήκευσης του αζώτου
Κατ αρχήν, οι καταλυτικοί μετατροπείς βενζινοκινητήρων χρησιμοποιούν ακόμη αυτήν τη διαδικασία μέχρι και σήμερα, με μερικές εξαιρέσεις. Δηλαδή πλέον το κεραμικό υλικό αγκαλιάζει τα μεταλλικά φύλλα δίνοντας καλύτερα αποτελέσματα και μικρότερο κόστος. Έτσι, μετά από μία κρύα εκκίνηση, οι απαιτούμενοι 500 βαθμοί επιτυγχάνονται αισθητά πιο γρήγορα βοηθώντας στην σωστή λειτουργία του καταλύτη.
Η νέα τεχνολογία στοχεύει στην αποθήκευση του αζώτου. Σε κινητήρες βενζίνης δημιουργείται ένα ακόμα πιο light μείγμα καυσίμου – αέρα το οποίο όμως εξακολουθεί να μην πετυχαίνει την τέλεια ανάφλεξη με αποτέλεσμα να παραμένουν οξείδια του αζώτου. Τα συγκεκριμένα πλέον αποθηκεύονται μέχρι ο εγκέφαλος να δώσει εντολή για μεγαλύτερη καύση ώστε να εξολοθρευθούν. Πρακτικά, η κατανάλωση καυσίμου αυξάνεται απότομα για δύο δευτερόλεπτα, αλλά τα αποθηκευμένα οξείδια του αζώτου μειώνονται εντελώς σε άζωτο. Ένας κύκλος που επαναλαμβάνεται κάθε 60 έως 90 δευτερόλεπτα με τη διαδικασία αυτή να χρησιμοποιείται τόσο για βενζινοκινητήρες όσο και, σε συνεργασία με φίλτρο σωματιδίων αιθάλης, επίσης για ντίζελ. Μάλιστα στα βαρύτερα οχήματα diesel το υγρό AdBlue ολοκληρώνει την διαδικασία με 98% επιτυχία.
