Ο διορατικός Γουλανδρής

Enfield Automotive
Όλα ξεκινάνε από την εταιρία Enfield που είχε σαν βασικό της αντικείμενο την παραγωγή πολεμικού υλικού, με έδρα το νησί Wight του Ηνωμένου Βασιλείου.
Στο τέλος της δεκαετίας του 1960 ήταν η αρχή της πετρελαϊκής κρίσης και η τάση της εποχής επέβαλε στις αυτοκινητοβιομηχανίες να υλοποιήσουν επενδύσεις για τη δημιουργία ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Τότε λοιπόν, η αγγλική εταιρία αποφάσισε πως σε συνεργασία με την νέα θυγατρική Enfield Automotive, θα ξεκινήσουν την παραγωγή ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου. Πρόεδρος και τεχνικός διευθυντής της Enfield Automotive ήταν τότε ο Κωνσταντίνος Αδρακτάς. Η εταιρία παρουσίασε το Ε465, πρόγονο ουσιαστικά του Ελληνικού Ε800. Το Enfield 465 ήταν ένα μίνι 4θέσιο ηλεκτρικό αυτοκίνητο, με σιδερένιο σασί και πλαίσιο από fiberglass και πλαστικό, εξοπλισμένο με μπαταρίες 48V και ηλεκτρικό μοτέρ 3kW. Μετέφερε με μεγάλη δυσκολία 4 επιβάτες λόγω τεραστίου βάρους ενώ παράλληλα είχε και μικρή αυτονομία. Συνολικά κατασκευάστηκαν 3 με τις χαρακτηριστικές συρόμενες πόρτες αλλά δεν πέρασαν τα Crash test ασφαλείας.


Tην ίδια περίοδο η βρετανική εταιρεία ηλεκτρισμού ξεκίνησε ένα διαγωνισμό στον οποίο συμμετείχαν η British Leyland, η Ford και η Enfield. Σκοπός του διαγωνισμού ήταν ποιος θα δημιουργούσε το ιδανικό ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο. Και οι 3 εταιρίες έπρεπε να παρουσιάσουν αυτοκίνητα που θα περνούσαν από crash test και θα καθόριζαν το επίπεδο ασφάλειας του αυτοκινήτου. Παράλληλα θα έπρεπε να δοκιμαστούν και σε συνθήκες κυκλοφορίας, ούτως ώστε να αποδειχθεί εάν ήταν πλήρως λειτουργικά. Η Enfield παρουσίασε το Ε8000 το οποίο είχε σχεδιάσει ο Κωνσταντίνος Αδρακτάς. Η Enfield κέρδισε εν τέλει το διαγωνισμό της βρετανικής εταιρείας ηλεκτρισμού. Το Enfield 8000 ECC (Electric City Car) διέθετε μοναδική αεροδυναμική αφού είχε μικρότερο αεροδυναμικό συντελεστή ακόμα και κι από μοντέλα της Porsche, και πλαίσιο αλουμινίου για να μειωθεί το βάρος αλλά για να αντιμετωπιστεί και η διάβρωση. Ήταν εξοπλισμένο με ηλεκτρικό μοτέρ ισχύος 10kW και η μετάδοση ήταν συμβατική με 4 ταχύτητες και όπισθεν, ενώ η μέγιστη ταχύτητα ήταν 75 χλμ/ ανά ώρα. Ανοίγοντας τις συμβατικές πλέον πόρτες ερχόσουν αντιμέτωπος με τα δερμάτινα καθίσματα, πολυτέλεια που κυριολεκτικά μόνο σε Rolls Royce συναντούσες εκείνη την περίοδο.
Το E8000ECC είχε περάσει επιτυχώς όλα τα προβλεπόμενα τεστ στη Μ.Βρετανία, ενώ ήδη από τον Ιανουάριο του 1973 είχε υπογραφεί συμβόλαιο μεταξύ της Electricity Council and Southern English Electricity Boards Electricity Council (Αγγλική ΔΕΗ) και της Enfield Automotive. Μάλιστα ήταν συμφωνημένο να παραχθεί στις ΗΠΑ, ενώ ο τότε κυβερνήτης της Καλιφόρνια Ρόναλντ Ρήγκαν, είχε στείλει ένα μεταγωγικό αεροπλάνο για να μεταφέρει τρία E8000ECC στην Καλιφόρνια, στο πλαίσιο αντιρρυπαντικής νομοθεσίας που είχε τεθεί σε ισχύ στην αμερικανική πολιτεία. Ωστόσο τελικά το E8000ECC δεν ήταν γραφτό του να παρήχθη στις ΗΠΑ.
Την ίδια περίοδο ο εφοπλιστής, Γιάννης Γουλανδρής, ο οποίος είχε αγοράσει τα ναυπηγία Νεωρίου, αγοράζει και την Enfield Automotive. Στο εργοστάσιο οι εργαζόμενοι πραγματοποιούσαν απεργίες, με αποτέλεσμα την δυσλειτουργία της παραγωγής. Ο γνωστός εφοπλιστής σκέφτηκε να κλείσει το project, και να μεταφέρει το σύνολο της παραγωγής στη Σύρο. Η απόφαση πάρθηκε κι έτσι δημιουργήθηκε η νέα εταιρεία λεγόμενη Ένφιλντ-Νεώριον Ε.Π.Ε. με κεντρικά γραφεία στο λιμάνι του Πειραιά. Ο πρόεδρος και τεχνικός διευθυντής της Enfield Κωνσταντίνος Αδρακτάς, διαφώνησε ανοιχτά για τη μεταφορά της γραμμής παραγωγής στη Σύρο και τασσόταν υπέρ της προώθησης της παραγωγής σε χώρες που είχαν επιδείξει ήδη ενδιαφέρον για την ανάπτυξη ηλεκτρικών αυτοκινήτων, όπως οι ΗΠΑ με αποτέλεσμα να παραιτηθεί.
Ο γνωστός εφοπλιστής προσέλαβε τον Γιώργο Μιχαήλ (βιομηχανικό σχεδιαστή γεννημένο στην Θεσσαλονίκη), και προχώρησε το project. H μικρή παραγωγική μονάδα κατασκευής αυτοκινήτων δημιουργήθηκε μέσα σε ένα παλιό νηματουργείο, δίπλα στα ναυπηγεία του Νεωρίου στην Ερμούπολη της Σύρου. Η έλλειψη βέβαια εξιδανικευμένου προσωπικού έφερε αρκετές δυσκολίες αρχικά, αφού χωρίς γνωστικό υπόβαθρο σε κατασκευή αυτοκινήτων, έγινε χρήση απαρχαιωμένων τεχνικών όπως η χειρωνακτική σφυρηλάτηση και τα ξύλινα καλούπια. Τα Ε8000 προωθήθηκαν εξολοκλήρου στο Ηνωμένο Βασίλειο αφού η εταιρία ποτέ δεν έλαβε έγκριση για τη κυκλοφορία του στην Ελλάδα λόγω της γραφειοκρατίας, με επίσημη δικαιολογία την αδυναμία φορολόγησης του... Πλέον είναι εμφανές πως όλα τα προβλήματα που δημιούργησε ο κρατικός μηχανισμός είχαν σαν αιτία τις πιέσεις του πετρελαϊκού λόμπυ και της συμβατικής αυτοκινητοβιομηχανίας η οποία δεν θα ανεχόταν τη μαζική παραγωγή ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
Να τονίσουμε πως παράλληλα δημιουργήθηκαν 2 ακόμα εκδόσεις, το Bicini και το Miner με σχεδιαστή Γ. Μιχαήλ. Το τζιπάκι Bicini ήταν ακριβώς το ίδιο σε ηλεκτροκινητική τεχνολογία με το Ε8000ECC. Χρησιμοποιούσε κι αυτό ένα σύστημα μετάδοσης με μια σειρά ρελέ τεραστίων διαστάσεων, cabrio, αθόρυβο και πάρα πολύ ευχάριστο στην οδήγησή του. Το Ε8000 Μiner (ίδιας φιλοσοφίας τεχνολογικά) ήταν ένα επαγγελματικό φορτηγάκι που παράχθηκε σε μικρές ποσότητες και πουλήθηκε σε ορυχεία της Σουηδίας.
 



Χαμένη ευκαιρία
To 1976 η μονάδα παραγωγής στην Σύρο έκλεισε. Αν δούμε σφαιρικά μετά από τόσα χρόνια τις αιτίες που οδήγησαν στο κλείσιμο της εταιρίας, θα μας καταβάλλει η θλίψη. Μπορεί φυσικά το υψηλό κόστος κτήσης του Enfield 8000 αλλά και η μειωμένη αυτονομία του να ήταν βασικοί αποτρεπτικοί παράγοντες, όμως ο μεγαλύτερος αρνητικός παράγοντας ήταν η χρονική περίοδος που αυτό αναπτύχθηκε στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονταν στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία. Σε μια περίοδος που η πετρελαϊκή κρίση είχε αναγκάσει τους πάντες να ψάχνουν λύσεις, η προώθηση ενός σύγχρονου μικρού ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου πόλης θα εκτόξευε την οικονομία της χώρας.


 
Tesla vs E8000ECC
Ένας γνωστός δημοσιογράφος (John Smith) 4 χρόνια πριν βρήκε ένα μισοκατεστραμένο Ε8000ECC. Εδώ να αναφέρουμε πως σε λειτουργική κατάσταση σήμερα υπάρχουν 2-3 κομμάτια συνολικά, ένα εκ των οποίων εκτίθεται στο Βιομηχανικό Μουσείο της Σύρου κι ένα ακόμα στο Ελληνικό μουσείο Αυτοκινήτου.
Ο John προσπάθησε να επαναφέρει το αυτοκίνητο στην αρχική του μορφή χωρίς επιτυχία, και καθώς τα ανταλλακτικά του Ε8000 είναι δυσεύρετα, αποφάσισε να το μετατρέψει στο ταχύτερο ηλεκτρικό αυτοκίνητο! Έτσι λοιπόν αντικατέστησε το αρχικό μοτέρ των μόλις 8 ίππων, με δύο ηλεκτροκινητήρες συνολικής απόδοσης 1003PS ενώ για την τροφοδοσία τους φροντίζουν 144 μπαταρίες ιόντων λιθίου δανεισμένες από στρατιωτικά ελικόπτερα. Το Ε8000ECC κατέρριψε στους ευρωπαϊκούς τελικούς Dragster της FIA, που πραγματοποιήθηκαν στη βρετανική πίστα Santa Pod, το χρόνο για το 400άρι στην κατηγορία των ηλεκτρικών αυτοκινήτων με νόμιμη άδεια για κυκλοφορία στο δρόμο, που κατείχε με 11,5 sec ένα Tesla S P85D.