Βαλβίδα EGR: Ο ρόλος της, οι βλάβες και η συντήρησή της

H βαλβίδα EGR επιστρέφει τα καυσαέρια στον κινητήρα

Η βαλβίδα EGR (στα ελληνικά βαλβίδα ανακυκλοφορίας καυσαερίων) συναντάται σε μοντέλα με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Βρίσκεται στο χώρο του κινητήρα, αποτελεί μέρος του συστήματος της εξάτμισης και έχει ως ρόλο τον έλεγχο της ανακυκλοφορίας των καυσαερίων. Οι περισσότεροι – σύγχρονοι – κινητήρες με ντίζελ διαθέτουν σύστημα EGR με την αντίστοιχη βαλβίδα, επειδή η ανακυκλοφορία καυσαερίων είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίων του αζώτου. Το «τέχνασμα» της επιστροφής των καυσαερίων στον κινητήρα μειώνει τη θερμοκρασία καύσης του ντίζελ, γεγονός που στη συνέχεια μειώνει το σχηματισμό επιβλαβών οξειδίων του αζώτου. Τα ανακτώμενα καυσαέρια εκτοπίζουν τον φρέσκο αέρα μέσω της εισαγωγής.

Ακολούθως, τα καυσαέρια με χαμηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο απορροφούν μέρος της θερμότητας της καύσης στο θάλαμο, γεγονός που μειώνει τη θερμοκρασία κατά – αρκετές – εκατοντάδες βαθμούς, με τον σχηματισμό των επιβλαβών οξειδίων του αζώτου να μειώνεται δραστικά. 

Αντίστοιχα, το EGR χρησιμοποιείται και στους βενζινοκινητήρες, με σκοπό την μείωση της κατανάλωσης καυσίμου. Όμως, εκτός του ότι επηρεάζει τις εκπομπές ρύπων του αυτοκινήτου, μπορεί αντίστοιχα να προκαλέσει και προβλήματα στην λειτουργία αυτού. Η επιστροφή των καυσαερίων χρησιμεύει κυρίως για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου, μιας και η βαλβίδα γκαζιού μπορεί να ανοίξει περισσότερο σε συνθήκες χαμηλού φορτίου λόγω των προστιθέμενων καυσαερίων, γεγονός που μειώνει τις λεγόμενες απώλειες στο γκάζι.

Διαθέτει αισθητήρα θέσης που επιβλέπει το άνοιγμα και το κλείσιμο της βαλβίδας

Για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης, υπάρχει η διάκριση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ανακυκλοφορίας καυσαερίων. Στην εσωτερική ανακυκλοφορία καυσαερίων του κινητήρα δεν απαιτούνται άλλα εξαρτήματα στο σύστημα εξάτμισης. Οι χρόνοι ελέγχου των βαλβίδων εξαγωγής ρυθμίζονται μέσω της ρύθμισης του εκκεντροφόρου έτσι ώστε να παραμένουν λίγο ανοικτές στην αρχή του κύκλου εισαγωγής, ώστε τμήματα των προηγουμένως εκπεμπόμενων καυσαερίων να αναρροφώνται πίσω στον θάλαμο καύσης.

Στην περίπτωση της εξωτερικής ανακυκλοφορίας καυσαερίων, τα καυσαέρια διοχετεύονται στην εισαγωγή μέσω του σωλήνα ανακυκλοφορίας καυσαερίων (EGR). Ακόμη, υπάρχει ένας ψύκτης EGR που χρησιμοποιείται σε αρκετούς πετρελαιοκινητήρες και σε ορισμένους βενζινοκινητήρες. Η θερμοκρασία των καυσαερίων που επιστρέφουν στο EGR μειώνεται με ψυκτικό υγρό, γεγονός που χαμηλώνει τη θερμοκρασία καύσης ακόμη περισσότερο.

Η βαλβίδα EGR προστίθεται στην εισαγωγή και ελέγχει το πότε και σε ποιες ποσότητες θα προστίθεται το καυσαέριο. Αυτή συνήθως αποτελείται από ένα κλείστρο που «ανοίγει το δρόμο» για τα καυσαέρια προς το σύστημα εισαγωγής του κινητήρα. Με τη βοήθεια αισθητήρων, όπως ο μετρητής μάζας αέρα και ο αισθητήρας Λάμδα, η μονάδα ελέγχου κινητήρα υπολογίζει την ιδανική ποσότητα ανακυκλοφορίας καυσαερίων και ελέγχει αναλόγως τη βαλβίδα EGR.

Η μηχανική κίνηση της βαλβίδας EGR πραγματοποιείται συνήθως ηλεκτρικά με την χρήση κινητήρα servo (σερβοκινητήρας). Σε ορισμένες περιπτώσεις, η βαλβίδα EGR είναι εξοπλισμένη με έναν αισθητήρα θέσης που παρακολουθεί την ορθότητα στο άνοιγμα και το κλείσιμο του πτερυγίου ή της βαλβίδας.

Είναι το πλέον ευαίσθητο εξάρτημα της ανακυκλοφορίας καυσαερίων

Μια ελαττωματική βαλβίδα EGR μπορεί να γίνει αισθητή με διάφορους τρόπους, με τα ακόλουθα συμπτώματα να την υποδεικνύουν:

• Ο κινητήρας τραντάζεται κατά την επιτάχυνση
• Μεταβολές στο ρελαντί
• Απώλεια ισχύος στον κινητήρα
• Ενεργοποίηση προγράμματος έκτακτης ανάγκης
• Αυξημένες τιμές οξειδίων του αζώτου στο καυσαέριο
• Εμφάνιση της προειδοποιητικής λυχνίας του κινητήρα στον πίνακα ελέγχου
• Μαύρος καπνός από την εξάτμιση
• Αυξημένη κατανάλωση καυσίμου

Εάν ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα ασφαλούς λειτουργίας, «τρέξτε» προς το συνεργείο

Μια ακόμη ένδειξη ελαττωματικής βαλβίδας είναι καταγραφή σφάλματος στον εγκέφαλο του αυτοκινήτου. Για να αναγνωριστεί η λανθασμένη λειτουργία, δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει αισθητήρας θέσης αυτής. Aλλοι αισθητήρες, όπως της πίεσης ή της θερμοκρασίας, οι οποίοι διατηρούν αντιφατικές τιμές ελέω διαφορετικών ποσοτήτων καυσαερίων, μπορούν να εντοπίσουν μια ελαττωματική βαλβίδα.

Στην περίπτωση που αναγνωριστούν τέτοιου είδους ελαττώματα, ανάβει η λυχνία κινητήρα στον πίνακα οργάνων. Όταν ο αισθητήρας θέσης εντοπίσει σφάλμα, εμφανίζονται μηνύματα του τύπου «χαμηλή ανακυκλοφορία καυσαερίων». Ωστόσο, μηνύματα όπως «διαρροή στο σύστημα εισαγωγής» μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους ελέω των επικαθίσεων καυσαερίων (καρβουνίλα) που κάναμε λόγο νωρίτερα.

Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις μιας ελαττωματικής βαλβίδας EGR, γενικά, δεν εμπνεόυν ανησυχία. Εάν η δυσλειτουργία είναι τόσο σοβαρή έτσι ώστε ο κινητήρας να ενεργοποιεί το πρόγραμμα ασφαλούς λειτουργίας, θα πρέπει να επισπεύσετε την επίσκεψη προς το συνεργείο. Εάν η βαλβίδα είναι μόνιμα ανοικτή (γίνεται αντιληπτό από την απώλεια ισχύος) παρουσιάζει μόνιμη επανακυκλοφορία καυσαερίων. Όταν αυτό συμβαίνει, μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένο ψεκασμό καυσίμου. Μια ατελής κάυση με υπερβολικό σχηματισμό καπνού, μπορεί να φράξει το φίλτρο σωματιδίων. Στην χειρότερη περίπτωση, η δυσλειτουργία οδηγεί σε βλάβη του turbo, η οποία είναι ιδιαίτερα δαπανηρή.