Σίγουρα έχει ακούσει κάποια στιγμή για το δυναμό του αυτοκινήτου. Ενώ το alternator είναι κάτι που, ίσως, ακούς για πρώτη φορά. Κι όμως, υπάρχει εδώ και δεκαετίες.
Αρκετοί οδηγοί μαθαίνουν την ύπαρξή του όταν χαλάσει και χρειαστεί αντικατάσταση. Το δυναμό είναι ένα γνωστό-άγνωστο μηχανικό μέρος του ηλεκτρικού κυκλώματος του κινητήρα. Μαζί με το alternator (εναλλάκτης) οι δύο διαφορετικοί τύποι αυτού του εξαρτήματος, που κάνουν την ίδια δουλειά. Το «αστείο» της υπόθεσης είναι πως οι περισσότεροι αναφέρονται και στο alternator σαν «Δυναμό», κάτι που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση. Πώς λειτουργούν, που διαφέρουν και ποιο θεωρείται καλύτερο;
Δυναμό: Η «γεννήτρια» που παράγει DC ρεύμα για τη φόρτιση της μπαταρίας
Χρησιμοποιώντας τη λέξη «δυναμό» αναφερόμαστε σε έναν τύπο γεννήτριας που παράγει συνεχές ρεύμα (DC) χρησιμοποιώντας έναν μετατροπέα ισχύος. Στα αυτοκίνητα, το δυναμό μετατρέπει την μηχανική ενέργεια του κινητήρα (μέσω ιμάντα από τον στρόφαλο) σε ηλεκτρική. Με αυτή την ενέργεια φορτίζει η μπαταρία του αυτοκινήτου και λειτουργούν όλα τα ηλεκτρικά συστήματα του αυτοκινήτου, όπως τα φώτα, η ανάφλεξη, ράδιο-οθόνες κλπ. Η λειτουργία του, βασίζεται στην περιστροφή ενός πηνίου με μαγνήτες (ρότορας) σε ένα δίκτυο χάλκινων καλωδίων (στάτορας), δημιουργώντας ένα μαγνητικό πεδίο και παράγοντας σταθερή ροή ρεύματος DC. Εκτός του δυναμό υπάρχουν και άλλα μέρη όπως ο ρυθμιστής τάσης (ή αλλιώς «αυτόματος») που δουλειά του είναι να κόβει το ρεύμα όταν η τάση ξεπερνά ένα όριο (συνήθως 14,5 Volt), ώστε να προστατεύσει τη μπαταρία και το ηλεκτρικό κύκλωμα από υπέρταση.
Alternator: Ο παλιός είναι αλλιώς, αλλά ο νέος είναι ωραίος
Παρόμοια λειτουργία αλλά διαφορετική σχεδίαση και απόδοση έχει ο εναλλάκτης (alternator). Όπως υποδηλώνει το όνομά του, ο εναλλάκτης (όπως ονομάζεται στα ελληνικά) παράγει εναλλασσόμενο ρεύμα (AC), το οποίο στη συνέχεια μετατρέπεται σε DC για να τροφοδοτήσει το ηλεκτρικό κύκλωμα του αυτοκινήτου. Παρότι και αυτό μετατρέπει την μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική, έχει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με το δυναμό, όπως μεγαλύτερη απόδοση, μικρότερο βάρος και σταθερή παροχή τάσης στις χαμηλές στροφές (ακόμα και στο ρελαντί). Η λειτουργία του είναι ελαφρώς πιο σύνθετη καθώς ρυθμίζει την ισχύ που παράγεται με βάση τις ανάγκες σε ενέργεια του ηλεκτρικού συστήματος, καθιστώντας το πιο αποτελεσματικό. Επίσης, με το alternator η μπαταρία παραμένει επαρκώς φορτισμένη και ταλαιπωρείται πολύ λιγότερο, μιας και δεν υπάρχουν αυξομειώσεις τάσης.
Ο νικητής στη σημερινή εποχή
Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του alternator το έχουν φέρει σε θέση ισχύος, με το δυναμό να έχει αντικατασταθεί καθολικά από τον εναλλάκτη που βρίσκεται σε όλα τα αυτοκίνητα. Σε αυτό έπαιξαν ρόλο και οι αυξημένες απαιτήσεις σε ρεύμα των νέων συστημάτων, όπως το air-condition. Η αλλαγή σκυτάλης ξεκίνησε τη δεκαετία του `60, ενώ σήμερα δυναμό βρίσκουμε κυρίως σε παλιά κλασικά οχήματα.
Τα δύο διαφορετικά εξαρτήματα του ηλεκτρικού κυκλώματος του κινητήρα
Δυναμό: Η «γεννήτρια» που παράγει DC ρεύμα για τη φόρτιση της μπαταρίας
Alternator (εναλλάκτης): Ο νέος με τα περισσότερα πλεονεκτήματα
Διαφορά στη λειτουργία & τη σχεδίαση
Εσύ τι έχεις στο δικό σου αυτοκίνητο;
