Από τους πολλούς σένσορες ενός αυτοκινήτου ο αισθητήρας λάμδα ξεχωριστή σημασία. Και απαραίτητη παρουσία, γιατί αν δεν λειτουργεί σωστά ο κινητήρας χαλάει. Τι πρέπει να ξέρω για τον αισθητήρα λάμδα και την αντικατάστασή του;
Ο εγκέφαλος ενός κινητήρα, η περίφημη ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου (ECU) παίρνει πληροφορίες από διαφορετικούς αισθητήρες για να ρυθμίζει την λειτουργία του. Ένας από αυτούς είναι και ο αισθητήρας λάμδα μπορεί να τον έχετε διαβάσει στο βιβλιαράκι του αυτοκινήτου ως «lambda probe». Χάρη σε αυτόν εξασφαλίζονται χαμηλές εκπομπές ρύπων από τον κινητήρα του αυτοκινήτου. Χωρίς αυτόν, η λειτουργία του κινητήρα θα ήταν προβληματική, η κατανάλωση θα εκτοξευόταν, το αμάξι ουσιαστικά δεν θα μπορούσε να δουλέψει. Τι κάνει με μία φράση ο αισθητήρας λάμδα; «Ενημερώνει την ECU με βάση την περιεκτικότητα οξυγόνου στα καυσαέρια και ο εγκέφαλος με τη σειρά του αλλάζει την αναλογία του μείγματος αέρα - καυσίμου». Πάμε να δούμε την περίπλοκη διαδικασία... καθαρισμού του κινητήρα.
Αν υπάρξει πρόβλημα με τον αισθητήρα λάμδα ο εγκέφαλος δεν μπορεί να ρυθμίσει την αναλογία αέρα - καυσίμου διότι λαμβάνει λάθος δεδομένα, για αυτό και προκαλείται μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης και των εκπομπών ρύπων.
Πόσο καύσιμο και πόσο αέρα πρέπει να έχει το ιδανικό μείγμα;
Η λειτουργία του κινητήρα βασίζεται στην κατανάλωση καυσίμου, που πρέπει να προκύπτει από την τέλεια καύση βενζίνης και αέρα ώστε το σύστημα ιδανικό μείγμα. Για προκύψει αυτή η τέλεια καύση απαιτείται ιδανικό μείγμα αέρα-καυσίμου με στοιχειομετρική αναλογία αέρα/βενζίνης 14,7:1. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε γραμμάριο καυσίμου αναλογούν 14,7 γραμμάρια αέρα. Στην πράξη δεν είναι εφικτός αυτό ο αριθμός, καθώς υπάρχει είτε ένα μείγμα πλούσιο όταν η ποσότητα καμένης βενζίνης είναι μεγαλύτερη από τον συγκεκριμένο λόγο και φτωχό όταν είναι μικρότερη. Εδώ έρχεται ο αισθητήρας λάμδα που αναλαμβάνει το σωστό καθορισμό της αναλογίας του καυσίμου μείγματος. Αυτός καταλαβαίνει ότι το φτωχό μείγμα έχει μικρή διαφορά σε περιεκτικότητα οξυγόνου από τον αέρα και το αντίστροφο, με αποτέλεσμα να παράγει μία τάση που πληροφορεί την ECU. Ο «εγκέφαλος» παίρνει και αξιολογεί τα δεδομένα, ρυθμίζει συνεχώς την ποσότητα του καυσίμου που θα ψεκαστεί και έτσι επιτυγχάνεται σωστή αναλογία.
Ξέρεις ότι υπάρχουν δύο αισθητήρες λάμδα;
Στα σύγχρονα αυτοκίνητα έχον τοποθετηθεί δύο αισθητήρες λάμδα, ένας πριν και ένας μετά τον καταλύτη, οι οποίοι από κοινού επιτελούν την παραπάνω διαδικασία, Ο αισθητήρας λάμδα που βρίσκεται πριν από τον καταλυτικό μετατροπέα λειτουργεί ως αισθητήρας «ελέγχου» και βοηθά την ECU του κινητήρα να ελέγχει την αναλογία αέρα - καυσίμου. Έχει ρόλο εποπτικό, δηλαδή τσεκάρει τις τιμές των καυσαερίων. Ο δεύτερος αισθητήρας λάμδα μετά τον καταλύτη ελέγχει αν ο καταλυτικός μετατροπέας λειτουργεί αποτελεσματικά, καταγράφοντας την ποσότητα οξυγόνου στα καυσαέρια που περνούν από τον καταλύτη.
Τότε χαλάει & θέλει αντικατάσταση
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων του αισθητήρα λάμδα είναι αυτά που καθορίζουν πόση βενζίνη θα πρέπει να ψεκαστεί στον κινητήρα. Αν υπάρξει πρόβλημα η ECU δεν μπορεί να ρυθμίσει την αναλογία αέρα - καυσίμου διότι λαμβάνει λάθος δεδομένα, για αυτό και προκαλείται μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης και των εκπομπών ρύπων. Επίσης, ο κινητήρας δυσλειτουργεί (αδύναμη επιτάχυνση, διακοπές και επιβραδύνσεις), ενώ μπορεί να χαλάσει και ο καταλύτης, άρα να δημιουργηθούν ακόμη περισσότερα επιβλαβή καυσαέρια.
Τι «συμπτώματα» έχει ένας χαλασμένος αισθητήρας λάμδα;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό ή χιλιομετρικό όριο για την αντικατάσταση του αισθητήρα λάμδα. Αντιθέτως, αν δούμε συγκεκριμένα «συμπτώματα» πρέπει να προβληματιστούμε. Εφόσον διαπιστώσετε αρρυθμίες ή «διακοπές» στη λειτουργία του κινητήρα ίσως ευθύνεται ο αισθητήρας λάμδα. Φυσικά, αν παρατηρήσετε αδικαιολόγητη αύξηση της χρειάζεται αντικατάσταση. Από εκεί και πέρα, η κακής ποιότητας βενζίνη και η υπερβολική κατανάλωση λιπαντικού από τον κινητήρα είναι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν σημαντικά τη διάρκεια ζωής του αισθητήρα λάμδα.
Μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στα σφάλματα έχουν οι αισθητήρες λάμδα στους κινητήρες diesel. Εμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να βοηθήσουν στη συμμόρφωση με τις αντίστοιχες νόμιμες τιμές εκπομπών. Το θετικό με τους πετρελαιοκινητήρες είναι πως οι επιβλαβείς καύσεις μπορούν να εντοπιστούν και να εξαλειφθούν όταν το όχημα ακινητοποιείται. Ο αισθητήρας λάμδα ελέγχει επιπροσθέτως τους καταλυτικούς μετατροπείς αποθήκευσης NOX, παρέχει πληροφορίες για τον έλεγχο του καταλυτικού μετατροπέα, ο οποίος πρέπει να ανανεώνεται ανά διαστήματα για να διατηρηθεί η χωρητικότητά του.
Αισθητήρας λάμδα: Ο σένσορας που «καθαρίζει» τον κινητήρα
Πετυχαίνει την ιδανική αναλογία μείγματος αέρα - καυσίμου
Σε κάθε γραμμάριο καυσίμου αναλογούν 14,7 γραμμάρια αέρα
Ένας αισθητήρας μπαίνει πριν τον καταλύτη, ένας μετά
Αν δεν λειτουργούν η κατανάλωση πάει στο Θεό & ο κινητήρας παίρνει «κακό» καύσιμο
Εσύ ήξερες τι κάνει ο αισθητήρας λάμδα; Πώς κατάλαβες ότι θέλει αλλαγή;
Short Videos