Τα σωστά λάστιχα

Για να κάνει κάποιος τη σωστή επιλογή ελαστικού, πρέπει να ξέρει κάποια βασικά πράγματα και προφανώς να έχει κατά νου τη χρήση για την οποία προορίζει το αυτοκίνητο που διαθέτει. Η διαφορά ανάμεσα σε χρήσεις κάποιου, όπως για παράδειγμα 90% στην Εθνική οδό και κάποιου που χρησιμοποιεί σχεδόν αποκλειστικά το επαρχιακό οδικό δίκτυο ή κινείται μόνιμα μέσα στην πόλη, μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική, τόσο σε κόστος, όσο και σε ασφάλεια.
 

Γνωρίζοντας μερικά βασικά στοιχεία για τα ελαστικά του αυτοκινήτου, μπορεί να επιλέξει κάποιος σωστά και να αποφύγει περιττά έξοδα, έχοντας παράλληλα και την καλύτερη δυνατή απόδοση από τα λάστιχα για την προοριζόμενη χρήση. Ιδιαίτερα χρήσιμα είναι μερικά στοιχεία για τη δομή των ελαστικών, με τις σύγχρονες μεθόδους κατασκευής να προσφέρουν τη δυνατότητα σημαντικά καλύτερης προσαρμογής στις ανάγκες του οδηγού σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία στη δομή του ελαστικού, είναι ο σκελετός. Αυτός αποτελείται από στρώματα υφάσματος, γνωστά ως “λινά” (για τους παλιότερους). Τα λινά διατηρούν το ελαστικό εύκαμπτο, ενώ στηρίζουν τη δομή, κρατώντας σταθερό το σχήμα του ελαστικού μετά από κάθε δύσκολη κατάσταση. Η κατασκευή τους είναι σύνθετη, με ίνες πολλών και διαφορετικών υλικών ανάλογα τον προορισμό του ελαστικού. Η “στρώση” του σκελετού, καλύπτει όλη την επιφάνεια του ελαστικού και τα πλαϊνά και είναι ο αφανής ήρωας, αφού βρίσκεται κάτω από τη χάραξη. Προφανώς όμως και τα “λινά” δεν είναι αρκετά για να υποστηριχθεί η δύσκολη αποστολή των ελαστικών. Για την περαιτέρω ενίσχυση, φροντίζει η “ζώνη” από χαλύβδινα σύρματα σε μορφή “υφάσματος” με επικάλυψη από καουτσούκ και είναι τοποθετημένα γύρω από το ελαστικό. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η αντοχή του ελαστικού στις παραμορφώσεις, ενώ δεν είναι πλέον σπάνιο για αρκετά ελαστικά να διαθέτουν στην “ύφανσή” τους χορδές από κέβλαρ. Οι ίνες αυτές, έχουν "πλέξη" κάθετη προς τη φορά που κυλάει το ελαστικό και από αυτή την τεχνική "ιδιαιτερότητα", προκύπτει ο προσδιορισμός Radial.

Επίσης πολύ σημαντικό τμήμα του ελαστικού αναφορικά με την αντοχή του στις στρεβλώσεις αλλά και στην καθημερινή χρήση από τον οδηγό, είναι ο “ώμος”- το σημείο που δημιουργεί γωνίά μεταξύ πέλματος και πλαϊνών. Από το πόσο “έντονο” είναι αυτό το σημείο φαίνεται και η διάθεση του κατασκευαστή του ελαστικού να προσφέρει ένα ελαστικό που θα έχει σαφή προσανατολισμό στη sport οδήγηση ή αντίθετα, θα έχει τονισμένη αντοχή στις επαφές για παράδειγμα με το πεζοδρόμιο κατά το παρκάρισμα. 
 

Το σημείο στο οποίο φαίνονται ξεκάθαρα οι  προθέσεις του κατασκευαστή και ο προορισμός του ελαστικού, είναι φυσικά το πέλμα και η χάραξή του. Παρατηρείται ιδιαίτερα ανοιχτή χάραξη, με αραιές και βαθιές αυλακώσεις, όταν τα ελαστικά προορίζονται για χρήση εκτός δρόμου ή για δύσκολες καιρικές συνθήκες. Εκεί δηλαδή που το “στόμωμα” των πυκνών αυλακώσεων από χιόνι ή λάσπη, θα έφερνε σε δύσκολη θέση τον οδηγό.
 

Ξεχωρίζοντας τα τμήματα των ελαστικών, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τα χαρακτηριστικά τους και να βρούμε το καταλληλότερο για τις ανάγκες μας, μια και προφανώς είναι σημαντικότερο το να έχουμε αγοράσει αυτό που θέλουμε ακόμα και  αν χρειαστεί να αυξήσουμε λίγο το budget που έχουμε προϋπολογίσει. Σημαντικό σε αυτό το κομμάτι είναι να αναζητήσουμε τα χαρακτηριστικά του ελαστικού που μας ενδιαφέρει, αναφορικά με τα υλικά που αποτελούν το πέλμα. Από τα διάφορα είδη μιγμάτων προκύπτουν και οι σημαντικότερες διαφορές στην απόδοση των ελαστικών, καθώς και η κατηγοριοποίηση τους.
 

Πάνω από τα δομικά στοιχεία του ελαστικού, έχουμε κάποια συγκεκριμένα μίγματα καουτσούκ που βοηθούν στην ύπαρξη της χάραξης του ελαστικού ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζεται. Η χάραξη είναι το κύριο χαρακτηριστικό της μορφής του ελαστικού και είναι ειδικά μελετημένη προκειμένου να βελτιστοποιεί την επαφή του ελαστικού με το δρόμο, ανεξαρτήτως συνθηκών. Η χάραξη μαζί με το μέγεθος του ελαστικού, είναι τα σημαντικότερα στοιχεία που επηρεάζουν τόσο το κόστος της αγοράς των ελαστικών, όσο και το κόστος της μετακίνησης αφού μπορούν να αυξήσουν εκθετικά την κατανάλωση του καυσίμου σε περίπτωση ακατάλληλης επιλογής. Το μίγμα καουτσούκ ενός ελαστικού αποτελείται έως και από 30 συστατικά. Διαφορετικοί τύποι καουτσούκ, υλικά πλήρωσης, καθώς και άλλα συστατικά τοποθετούνται σε μηχανήματα που ονομάζονται αναμίκτες και τα οποία δημιουργούν ένα μαύρο κολλώδες μείγμα, το οποίο στην ουσία είναι το ελαστικό πριν την τελική του μορφή. Το τελικό μίγμα, έχει ιδιαίτερα σημασία και για τη φθορά από τη χρήση των ελαστικών. 
 

Τα ελαστικά φθείρονται σταδιακά, γι αυτό δεν είναι πάντοτε εύκολο να γνωρίζετε εάν τα δικά σας έχουν φθαρεί τόσο ώστε η χρήση τους να μην είναι πλέον ασφαλής. Η προσοχή σε ορισμένους κανόνες καλής συντήρησης, μαζί με την τακτική επιθεώρηση, θα βοηθήσει στην παρακολούθηση της φθοράς των ελαστικών, καθώς και στον έγκαιρο εντοπισμό κάποιας ζημιάς που ενδεχομένως αργότερα να προκαλέσει μεγαλύτερο πρόβλημα. Η τακτική παρακολούθηση της κατάστασης των ελαστικών και ο έλεγχος της πίεσης του αέρα τους, είναι εκ των ουκ άνευ για τον οδηγό που θέλει να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από την επιλογή του σε βάθος χρόνου. Ο έλεγχος της πίεσης των ελαστικών, είναι απαραίτητο να γίνεται κάθε μήνα και φυσικά να “διορθώνονται” οποιεσδήποτε ανομοιομορφίες, σε σχέση με τα όσα προτείνει ο κατασκευαστής του αυτοκινήτου. Η προτεινόμενη πίεση αναφέρεται τόσο στο εγχειρίδιο του αυτοκινήτου, όσο και σε κάποιο σημείο του αμαξώματος, όπως είναι το εσωτερικό κάποιας πόρτας ή στο πορτάκι που δίνει πρόσβαση στο στόμιο ανεφοδιασμού. Ο έλεγχος της πίεσης πρέπει να γίνεται όταν τα ελαστικά είναι κρύα και πριν το αυτοκίνητο κάνει κάποια μεγάλη απόσταση. Αν κατά τον μηνιαίο έλεγχο προκύψει μεγάλη διαφορά στις ενδείξεις, τότε θα υπάρχει κάποιο πρόβλημα που πρέπει να ελεγχθεί από ειδικό. 

Ο μέσος όρος διάρκειας ζωής για τα λάστιχα του αυτοκινήτου, είναι τα 3 χρόνια στο αυτοκίνητο, ακόμα και όταν τα χιλιόμετρα που έχουν διανυθεί είναι λίγα. Από εκεί και πέρα, η απόδοση των ελαστικών στο δρόμο είναι το κριτήριο για το αν βρίσκονται σε καλή κατάσταση ή αν πλησιάζει η ώρα της αντικατάστασης. Εάν ο οδηγός παρατηρεί δυσκολία στη διατήρηση της τροχιάς σε δρόμο με στροφές ή αν στο βρεγμένο οδόστρωμα το αυτοκίνητο τείνει να γλιστρήσει πιο εύκολα από ότι συνήθως, τότε αυτά είναι ασφαλή σημάδια γήρανσης για τα ελαστικά και έρχεται η ώρα της αντικατάστασης.
 

Στο πλαίσιο της συντήρησης, ένα άλλο “τρυκ” που διαχρονικά προτείνεται για τους ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων, είναι η εναλλαγή των εμπρός ελαστικών με τα πίσω, με δεδομένο πως στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, υπάρχουν δομικοί λόγοι που φέρνουν ανομοιογενή φθορά στα λάστιχα των δύο αξόνων. Συνήθως, τα μπροστινά που έχουν και το βάρος του κινητήρα, είναι αυτά που παρατηρούνται να έχουν ταχύτερη φθορά και μια αλλαγή θέσης μπορεί να παρατείνει έστω και λίγο το χρόνο για την αντικατάσταση τους. 
 

Σημαντικό στοιχείο επίσης, όταν έρθει η ώρα της αντικατάστασης, είναι να γνωρίζει κανείς τη σημασία των ενδείξεων στην ετικέτα του εκάστοτε ελαστικού. Η ετικέτα αυτή που χωρίζεται σε τρεις ενότητες πληροφοριών, που έχουν να κάνουν με την κατανάλωση καυσίμου, το επίπεδο του παραγόμενου θορύβου από την κύλιση και το κράτημα σε βρεγμένο οδόστρωμα, είναι απαραίτητο συνοδευτικό για όλα τα ελαστικά που διατίθενται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Της Ε.Ε. είναι άλλωστε και η νόρμα που ακολουθούν οι κατασκευαστές προκειμένου να εφοδιάσουν τα ελαστικά τους με τη σχετική ετικέτα.

Αξίζει να ξέρει κανείς πως έως και το 1/5 της κατανάλωσης καυσίμου του οχήματος σχετίζεται με την αντίσταση κύλισης των ελαστικών, την αντίσταση που συναντά το ελαστικό όταν έρχεται σε επαφή με το οδόστρωμα με δεδομένο και το βάρους του αυτοκινήτου. Ένα ελαστικό που κυλά εύκολα απαιτεί λιγότερο καύσιμο, καθώς δαπανάται μικρότερη ποσότητα ενέργειας σε τριβή και θερμότητα. Αντίστοιχα, στο άλλο τμήμα της ετικέτας, υπάρχει η σήμανση για το θόρυβο διέλευσης που προκαλεί το ελαστικό. Επιλέγοντας ελαστικά με καλό δείκτη θορύβου μειώνεται η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, ενώ τέλος, το κράτημα σε βρεγμένο οδόστρωμα είναι ένα θεμελιωδώς σημαντικό ζήτημα κατά την αγορά καινούργιων ελαστικών και ουσιώδες αναφορικά με την τελική επιλογή. Η σήμανση της ετικέτας, καθορίζεται από την μέτρηση της απόστασης πέδησης του ελαστικού σε βρεγμένες επιφάνειες.